Έχουν υπάρξει δύο φορές στη ζωή μου που η ομορφιά που αντίκριζα με έκανε να κλάψω. Χθες αξιώθηκα να ζήσω και την τρίτη, λίγες μέρες πριν αφήσω το νησί και αναζητήσω νέες περιπέτειες στη διπλανή Κω. Έχω ξαναγράψει και παλαιότερα για την Rhodes RICHeS και το πόσο ωραία πράγματα διοργανώνει στο νησί. Αυτό το Σαββατοκύριακο διοργανώθηκαν οι «Ανοιχτές Πόρτες», δύο ημέρες κατά τις οποία ανοίγουν τις πόρτες τους κτίρια και χώροι στην παλιά πόλη, που δεν είναι επισκέψιμοι. Κατευθυνθήκαμε προς το γραφείο πληροφοριών, στην αρχή της Οδού των Ιπποτών με βαριά διάθεση, λόγω της επικείμενης αναχώρησής μου. Ωστόσο, δεν αργήσαμε να ενθουσιαστούμε στον υπέρτατο βαθμό με αυτά που είδαμε τις υπόλοιπες δύο ώρες της βόλτας μας.

Ξεκινήσαμε από το Σπίτι του Τζεμ, του οποίου δε γνώριζα καν την ύπαρξη. Όπως λένε και οι ίδιοι οι διοργανωτές στον οδηγό που εξέδωσαν, πρόκειται για ένα από τα διάσημα μεν, άγνωστα δε αρχιτεκτονικά στολίδια της Ρόδου, που χρονολογείται από τις αρχές του 15ου αιώνα και πήρε την ονομασία του από το γεγονός ότι σε αυτό φιλοξενήθηκε ο οθωμανός πρίγκηπας Τζεμ το 1482, όταν βρήκε καταφύγιο στη Ρόδο. Το σπίτι είναι χτισμένο πάνω από την αρχαία οδό που ένωνε το Μανδράκι με την πόλη και ήταν τμήμα του καταλύματος της Γαλλίας (βρίσκεται ακριβώς δίπλα). Ενθουσιαστήκαμε με το ισόγειο, που έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε τα ευρήματα της αρχαία οδού να φαίνονται κάτω από το πλαστικό διαφανές δάπεδο, αλλά κυρίως με την αυλή του σπιτιού, με θέα προς το κάστρο.

Το σπίτι του Τζεμ. Φαίνεται η αρχαία οδός στα θεμέλια και ο υπέροχος κήπος με θέα στο παλάτι.

Ελπίζω να επιστρέψει στη θέση της αυτή η ξυλόγλυπτη αυτή ντουλάπα, καλυμμένη από τον μουσαμά.

Επόμενη στάση, το συγκρότημα του Αγίου Γεωργίου. Με μεγάλη έκπληξη διαπιστώσαμε ότι μπαίναμε στον χώρο που τις προάλλες είχαμε σκαρφαλώσει για να δούμε τι μπορεί να έχει μέσα. Δε φανταζόμασταν ότι ο Άγιος Γεώργιος εκτός από εκκλησία, κρύβει τόσα κτίρια στον ίδιο χώρο και κυρίως αυτόν τον υπέροχο παραδεισένιο κήπο, που με έκανε να προσπαθώ να συγκρατήσω τα δάκρυά μου. Επισκεφθήκαμε  καταρχήν την εκκλησία, που βρίσκεται στην είσοδο, μάθαμε μάλιστα πως έχει σπάνια για την Ελλάδα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και εικάζεται πως εκεί αρχικά ζούσαν Φραγκισκανοί μοναχοί. Στα δεξιά της εκκλησίας βρίσκεται ένα μοναστήρι και λίγο πιο δίπλα ένα καλοδιατηρημένο αρχοντικό από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Το διώροφο κτίριο είναι φτιαγμένο κυρίως από  ασβεστόλιθο και ξύλο κι έχει κι αυτό συγκλονιστική θέα προς το κάστρο. Στην είσοδο του αρχοντικού, στο ισόγειο, βρίσκεται παρατημένη μία ξυλόγλυπτη ντουλάπα της ίδιας εποχής, σκεπασμένη με μουσαμά. Ελπίζω να την έβγαλαν για να την προστατέψουν απλά… Λίγο πιο δίπλα βρίσκεται και ο μικρός ναός του Αγίου Μάρκου, με τον σπάνιο τρούλο του, σε σταυροειδή μορφή, που όμως η αριστερή κεραία είναι μακρύτερη από τις υπόλοιπες, φανερώνοντας έτσι έναν ρυθμό που είχε εξαπλωθεί στη Ρόδο τον 14ο αιώνα, εποχή που χτίστηκε ο ναός.

Πόσες φορές δεν είχα κρυφοκοιτάξει τον κήπο από αυτό το άνοιγμα!

Για τον κήπο του Ιδρύματος Marc de Montalembert, δεν ξέρω τι να γράψω. Δε νομίζω να μπορέσω ποτέ να μπορέσω να βγάλω από τα μάτια μου τις εικόνες που είδα. Είναι ένα ίδρυμα που δημιουργήθηκε εις μνήμην του Marc από τους γονείς του, με σκοπό να ενθαρρύνει την ανταλλαγή των ιδεών μεταξύ των νέων της Μεσογείου. Οι  πηγές μαρτυρούν πως ο παραδεισένιος αυτός κήπος υπήρχε ήδη από τον 13ο αιώνα. Δεν μπορώ να μετρήσω καν πόσες φορές είχα κρυφοκοιτάξει από το χώρισμα των τοίχων προς τον κήπο, από ένα στενάκι της παλιάς πόλης. Ο κήπος βρίσκεται ακριβώς κάτω από τα τείχη του κάστρου και όπως μάθαμε έχει ήδη γίνει δωρεά στον Δήμο Ρόδου από το 1995. Ωστόσο, δεν είναι επισκέψιμος. Ο κόσμος ήταν ενθουσιασμένος που έμπαινε, βγάζαμε όλοι φωτογραφίες και μία κυρία που συνομιλήσαμε, αλλοδαπή κάτοικος Ρόδου επί 36 χρόνια, φοβάται πως αν ανοίξει στο ευρύ κοινό, όπως φημολογείται, θα ρημάξει όπως τόσα άλλα πράγματα στο νησί.

Ο παραδεισένιος κήπος του Ιδρύματος Marc de Montalembert.

Μία πολλά υποσχόμενη είσοδος προς τις στοές.

Και πάνω που είχαμε ενθουσιαστεί και λέγαμε «άντε να πάμε στον Προμαχώνα και να ξαναγυρίσουμε στον κήπο», βρεθήκαμε να ξεφωνίζουμε από χαρά πάνω στα τείχη. Στην ίδια σαββατιάτικη βόλτα που είχαμε ανακαλύψει τον Άγιο Γεώργιο, είχαμε σταθεί και μπροστά στις κλειστές πύλες του προμαχώνα. Ήταν, όπως είπε και η Έφη, σα να άνοιξε μία πόρτα και να μεταφερθήκαμε στον χρόνο… Αμέσως μόλις μπήκαμε, την προσοχή μας τράβηξε μία σκάλα, που κατέβαινε προς τα κάτω και φαινόταν πολλά υποσχόμενη. Δεν πέσαμε έξω! Περπατήσαμε μέσα σε στοές που έβγαζαν προς την άλλη πλευρά του προμαχώνα, αίθουσες με στοιβαγμένα τεράστια βόλια και κανόνια, σωστά φωτισμένα και υποβλητικά, όλα έμοιαζαν με σκηνικό από ταινία. Κανένας δεν πίστευε πως υπάρχει τέτοια ομορφιά μέσα στη Ρόδο. Ο προμαχώνας του Αγίου Γεωργίου είναι ένα ανεπτυγμένο αμυντικό σύστημα, που αναπτύχθηκε από τους Ιππότες της Ωβέρνης και επέτρεψε στους μόλις 6000 κατοίκους να αντισταθούν για πάνω από 6 μήνες σε περισσότερους από 150.000 Οθωμανούς που διεκδικούσαν το νησί.

Στη μέση του προμαχώνα δεσπόζει ο πύργος του Αγίου Γεωργίου, χτισμένος στο 1421-1431. Γύρω από αυτόν οικοδομήθηκε όλος ο προμαχώνας και η μοναδική πρόσβαση στον πύργο ήταν μέσω κινητής γέφυρας από τα τείχη. Στη δυτική πλευρά του είναι τοποθετημένο το πανέμορφο ανάγλυφο του Αγίου Γεωργίου, που σκοτώνει τον δράκο. Όσο για τη θέα από τα τείχη, πραγματικά συγκλονιστική. Χαίρομαι τόσο που μπόρεσα επιτέλους να περπατήσω πάνω τους και να δω τη θέα από εκεί προς το παλάτι. Οι φύλακες φώναζαν πως οι πόρτες θα κλείσουν κι οι επισκέπτες δεν έλεγαν να φύγουν.

Το ανάγλυφο στον πύργο του Αγ. Γεωργίου με θέα προς τα κάστρα.

Και θέα προς το Ρολόι και το Τζαμί.

Θέα από τα τείχη προς την τάφρο, το παλάτι και την πύλη D’ Amboise.

Δεν υπήρχε άλλος λόγος για να φύγουμε, παρά μόνο το ότι έπρεπε και ίσως η επιθυμία να προλάβουμε και τα άλλα δύο επισκέψιμα μέρη, την Αγία Παρασκευή και την Αγία Μαρίνα. Η Αγία Παρασκευή ήταν όντως πολύ κοντά και μπορέσαμε να μπούμε. Πρόκειται για μία μικρή εκκλησία, που πραγματικά δεν είχαμε προσέξει ποτέ. Όπως και πολλές άλλες είχε κάποτε μετατραπεί σε τζαμί.

Στην Αγία Μαρίνα πήγαμε με την πεποίθηση ότι θα είναι σίγουρα κλειστή, καθώς βρίσκεται και την άλλη μεριά των τειχών, ωστόσο θέλαμε να τη δούμε τουλάχιστον απέξω. Κι όμως, όχι μόνο ήταν ακόμα ανοιχτή, αλλά ήταν παρών και ο ιδιοκτήτης της, καθώς πρόκειται για τη μόνη ιδιωτική εκκλησία που λόγω ακριβώς του ότι άνηκε σε κάποιον δε μετατράπηκε σε τζαμί, αλλά σε σπίτι. Ο κος Σωτήρης Νικόλης μόλις πρόσφατα επισκεύασε το κτίριο, εδώ και 60 ημέρες, όπως μας είπε. Από την επισκευή αποκαλύφθηκε η πέτρα που μέχρι τώρα ήταν ασβεστωμένη, μισοσβησμένες τοιχογραφίες, ένα τζάκι και το όμορφο δάπεδο. Ο κος Σωτήρης θέλει να παραδώσει το εκκλησάκι στη Μητρόπολη, ώστε να αρχίσει ξανά να λειτουργείται. Ήταν εκεί και ο παπα-Χρήστος, ο οποίος το περιμένει πώς και πώς, αφού είναι η μόνη Αγία Μαρίνα στην πόλη της Ρόδου. Την Τετάρτη 3/10, στις 17:30, θα το λειτουργήσουν για πρώτη φορά και την Παρασκευή θα γίνει ο πρώτος εσπερινός. Ωραία περάσαμε και συζητήσαμε με εκείνη την παρέα των συμπαθέστατων ανθρώπων που κάθονταν στο παγκάκι έξω από την εκκλησία, οι γιαγιάδες δε μας έδωσαν εγκάρδιες ευχές για πρόοδο και τύχη. Αν τυχόν κάτι αλλάξει και μείνω στο νησί, την Τετάρτη στις 17:30 θα πάω στη λειτουργία…

Το εξωτερικό της πρόσφατα αποκατεστημένης Αγίας Μαρίνας. Η πέτρα που φαίνεται ήταν κρυμμένη κάτω από παχύ στρώμα ασβέστη. Ο παπα-Χρήστος που φαίνεται στην άκρη θέλει πολύ να ξαναλειτουργήσει η εκκλησία. Πρώτη λειτουργία την Τετάρτη στις 17:30.