Η είσοδος της Βιβλιοθήκης.

Είχα καιρό στο μυαλό μου να γράψω για την Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ρόδου. Να εξηγηθώ: μου αρέσουν οι βιβλιοθήκες. Στην Αθήνα είμαι μέλος σε δύο και τρελαίνομαι να δανείζομαι βιβλία, να βλέπω τις φθαρμένες σελίδες, να ξέρω ότι άλλοι άνθρωποι έχουν ζήσει διαβάζοντας αυτό που διαβάζω κι εγώ. Ειδικά όταν βρίσκω ψίχουλα από μπισκότα ή βλεφαρίδες ανάμεσα στις σελίδες, συγκινούμαι, το ομολογώ. Έτσι, όπως ήταν επόμενο, εψαξα γρήγορα να βρω τις βιβλιοθήκες του νησιού. Υπάρχει η Δημοτική Βιβλιοθήκη, που στεγάζεται στη Ροδιακή Έπαυλη και την οποία επισκέφτηκα πρώτα ένα μεσημέρι και βρήκα κλειστή. Κάποια άλλη μέρα επισκέφτηκα τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρόδου. Βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς πόλης, λίγο μετά το συντριβάνι. Όταν πήγαμε πρώτη φορά με το Δημήτρη, δεν ξέραμε τι θα αντικρίσουμε. Και με το που ανοίξαμε την πορτούλα της εισόδου, μας κόπηκε η ανάσα…

Συνοπτικά, η πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία της Βιβλιοθήκης και του κτιρίου είναι η εξής:
Η Βιβλιοθήκη στεγάζεται στο κτίριο της Καστελλανίας. Δεν είμαι σίγουρη για το πότε χτίστηκε, πάντως  με τον σεισμό του 1481 (!) κρίθηκαν απαραίτητες οι αλλαγές στο κτίριο και όταν ολοκληρώθηκαν, αυτό λειτούργησε ως εμποροδικείο.  Αφού επέζησε της τουρκοκρατίας και πολλών άλλων καταστάσεων, το ζήτημα του κτιρίου της Καστελλανίας επανέφερε στην επικαιρότητα η μεγάλη πυρκαγιά του 1924. Οι Ιταλοί αποφάσισαν να αναστηλώσουν το κτίριο και μετά από εργασίας δέκα ετών, το κτίριο ξαναλειτούργησε το 1935, ως κέντρο εκμάθησης της ιταλικής γλώσσας. Ως βιβλιοθήκη ξεκίνησε να λειτουργεί με την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα, το 1947.

«Ιδρύεται εν Ρόδω Δημοσία Βιβλιοθήκη, με σκοπό να παράσχει εις τους κατοίκους τα φώτα του ελληνικού πολιτισμού, τα οποία εσκεμμένως επί μακράν σειράν ετών, εστέρησεν ο κατακτητής». Η υπ' αριθμόν 80 προκήρυξη του Στρατιωτικού Διοικητή Δωδεκανήσου αντιναύαρχου Περικλή Ιωαννίδη, εν έτει 1947.

Δεδομένου του ότι πρόκειται για κτίριο του 15ου αιώνα, δεν ξέρω τι φαντάζεστε ότι μπορεί να αντικρίσει κανείς όταν ανοίξει την πορτούλα της παραπάνω φωτογραφίας ή αν σας προϊδεάζουν τα τόξα που ήδη διαφαίνονται. Προσωπικά, μου ήρθαν στο μυαλό εικόνες από το κινηματογραφικό Χόγκουαρντς του Χάρρυ Πόττερ, με τις πέτρινες καμάρες και τα πανύψηλα τόξα! Μετά από την αίθουσα υποδοχής, μπαίνεις κατευθείαν στο αίθριο, το οποίο από το 1994 έχει μετατραπεί σε αναγνωστήριο. Το στεγασμένο μέρος του αιθρίου έχει απομονωθεί με γυάλινες τζαμαρίες, επιτρέποντας τη θέα στη μικρή ανθισμένη αυλή στο κέντρο (λίγο απεριποίητη είναι η αλήθεια) και κάνοντας ταυτόχρονα τους αναγεννησιακούς διαδρόμους απίστευτα φωτεινούς.

Στα ράφια των βιβλιοθηκών βρίσκονται πλέον περίπου 60.000 τόμοι, όπως μας πληροφόρησε η υπάλληλος, τίτλοι που ανανεώνονται διαρκώς. Το μόνο κακό είναι ότι η αρχειοθέτηση των βιβλίων δεν μοιάζει να έχει κάποια λογική, πέραν της χρονολογίας με την οποία αυτά παρελήφθησαν από τη Βιβλιοθήκη. Ως εκ τούτου βλέπεις σε ένα ράφι μόνο βιβλία των εκδόσεων Πόλις έκδοσης 2009, σε ένα άλλο μόνο Μεταίχμιο του 2010 κ.λ.π. (πραγματικά πρόσφατες εκδόσεις). Θα προτιμούσα ένα διαχωρισμό κατά είδος, για να ξέρω πού να ψάξω τι και για να εντοπίζω ευκολότερα βιβλία που δε θα σκεφτόμουν ότι υπάρχουν.

Το αναγνωστήριο και η αυλή.

Στη Βιβλιοθήκη σήμερα το πρωί συναντήσαμε τρεις ανθρώπους, έναν κύριο που έψαχνε επίμονα σε εγκυκλοπαίδειες και λεξικά, έναν νεαρό που έψαχνε στα ράφια της λογοτεχνίας και αργότερα μία νεαρή που έψαχνε κάτι συγκεκριμένο στα καρτελάκια (υπάρχει και ηλεκτρονική αναζήτηση βέβαια, αλλά όχι τόσο ενημερωμένη υποψιάζομαι). Η μεγάλη απόλαυση της κάθε επίσκεψης στη βιβλιοθήκη, είναι όταν πριν φύγω περνάω από το «σαλόνι»,

Θέα στην αυλή από τις πολυθρόνες.

παίρνω τις εφημερίδες της ημέρας και αράζω στις πολυθρόνες για να τις διαβάσω. Τις περισσότερες φορές βέβαια, το βλέμμα αποξεχνιέται στο παιχνίδι των σπουργιτιών στην αυλή. Φεύγω έτσι γαληνεμένη και γεμάτη. Οργανώνω στο μυαλό μου την επόμενη φορά που θα μπορέσω να επισκεφτώ τη Βιβλιοθήκη, κάτι όχι ιδιαίτερα εύκολο, καθότι είναι ανοιχτή μόνο τα πρωινά, μέχρι τις 2:30 το μεσημέρι, δηλαδή εργάσιμες ώρες και μέρες. Απόγευμα λειτουργεί μόνο την Τετάρτη, που δεν μπορώ να πηγαίνω.

Ο τόμος που δανείστηκα φαίνεται πολυδιαβα-σμένος!

Πάντως, το πρώτο βιβλίο που δανείστηκα είναι Η ιστορία της Ρόδου του Παπαχριστοδούλου, που όπως μου είχε πει ο υπάλληλος μία προηγούμενη φορά, είναι από τα καλύτερα συγγράμματα για την ιστορία του νησιού ανά τους αιώνες. Και για δώρο Χριστουγέννων, η ευγενέστατη υπάλληλος μου επέτρεψε να κρατήσω το βιβλίο για λίγο καιρό παραπάνω, δεδομένου του ότι είναι τεράστιο και του ότι θα φύγω για γιορτές στην Αθήνα. Α ναι, ξέχασα: οι χαμογελαστοί και ευγενικοί υπάλληλοι είναι αυτοί που συμπληρώνουν την ζεστή ατμόσφαιρα αυτής της τόσο ξεχωριστής Βιβλιοθήκης…

Υ.Γ. Την πρώτη φορά που επισκεφτήκαμε την Βιβλιοθήκη, η υπάλληλος μας άφησε να μπούμε στο δωμάτιο που γίνονταν οι δίκες. Είδαμε από κοντά το ξύλινο έδρανο του Εμποροδίκη, σκεπασμένο τώρα πια από τα τεύχη των εφημερίδων που στοιβάζονται εκεί για χρόνια, ελλείψει άλλου χώρου, καθώς υπάρχει τεράστιο αρχείο τοπικών και εθνικών εφημερίδων. Μακάρι να μπορέσω να ξεκλέψω καμιά φωτογραφία από αυτόν τον χώρο σε κάποια επόμενη επίσκεψη.